Wątek to trochę przykurzony, ale jako wciąż nowy użytkownik przeglądam całe forum, więc trafiłem i pomyślałem, że skoro Fuma chciał porozmawiać o dylematach moralnych, to może podrzucę garść rozterek.

Spróbujcie odwrócić punkt widzenia. Moralność nie musi polegać na rozstrzyganiu, kogo zabić lub zjeść - to jest kodeks drapieżcy. Moralność zwierzyny może być zupełnie odwrotna: komu dać się zabić lub pozwolić zjeść. Skoro roślinożercy w ogóle istnieją, to muszą na co dzień z takimi problemami się mierzyć. Nie jest rozwiązaniem zasada "nie daj się nikomu", bo to tylko odsuwa problem na bok. Świadoma zwierzyna zdolna do myślenia może zauważyć, że lepiej dać się upolować jednemu drapieżcy niż innemu, więc wybór jest ważny. Ot choćby jeśli w ten sposób może wpłynąć na liczebność określonego gatunku drapieżników lub zmusić go do jakiejś zmiany zachowania. Jeżeli pewna rasa roślinożerców przyjęłaby świadomie zasadę "moja śmierć pozostawia cię słabszym", to konsekwentnie dając się łowić i wręcz wchodząc drapieżcom w łapy doprowadziłaby rychło do ich zniedołężnienia, a może wyginięcia, a może do jakiegoś przewrotu. Z kolei wobec bardziej skomplikowanych łańcuchów przyczyn i skutków mogłoby okazać się, że lepiej jest dać się zjeść jednemu drapieżnikowi, by on mógł powstrzymać innego. Ucieczka czy obrona przed łowcą oznaczałaby w tym kontekście zdradę własnego gatunku i byłaby naganna moralnie.

Jeśli jeszcze do tego dorzucić mechanizmy altruistyczne oraz filozofię i religię wytworzone przez świadome rasy, to właściwie mamy wszystko, co w ludzkich zachowaniach już znamy od dawna (czy te przykłady powyżej nie przywodzą na myśl klasycznych religii, opowieści, scenariuszy?). Nie jest to zresztą jakoś specjalnie odkrywcze, ale ponieważ nie padło to chyba wcześniej w wątku, to może warto przywołać. Świat nie dzieli się na zjadających i zjadanych, zjadani mogą kontrolować zjadających, więc kto jest czyją ofiarą? - to w zasadzie tylko kwestia podejścia do tego, co bywa cierpieniem albo śmiercią - jakkolwiek wyświechtane te słowa byłyby. Czy świadome zwierzę powinno czuć opory moralne zabijając inne świadome zwierzę, skoro tamto drugie w zupełności się z tym godzi lub wręcz jest z tego powodu szczęśliwe? I niekoniecznie mam tu na myśli pewne krowy z opowieści Douglasa Adamsa.

Takie pytanie, które mnie jakiś czas temu zastanawiało (w żadnym wypadku to nie ma być roleplay): wyobraźcie sobie, że jesteście człowiekiem, który poświęcił swoje życie zwierzętom, ratując zagrożone gatunki i walcząc z kłusownictwem. Spotykacie w dżungli tygrysa. Wiecie, że jest to ginący gatunek i że zabicie go może oznaczać wyrok wymarcia dla całej rasy. Wiecie też, że jest głodny i zamierza się wami posilić. Co robicie? Co zrobicie, jeśli on przemówi?

Zdecydowanie zgadzam się, że kopanie i wierzganie aż po kres jest, uogólniając, nieodłączną cechą zwierząt (chociaż można by znaleźć przykłady, gdzie życie wcale nie jest taką jednoznaczną, instynktownie chronioną wartością). Ale zwierzęta, które wytworzyły świadomą inteligencję, są nieco inne - człowiek jest tego najlepszym przykładem. Właśnie wyzbycie się instynktu zachowania życia jest podstawą paru systemów religijnych czy światopoglądowych, w dodatku nie takich znów marginalnych. Nie można więc wykluczyć, że gdyby gazele z komiksu czy jakiekolwiek inne gatunki zwierzyny stały się inteligentne, to mogłyby podobne poglądy przyjąć.

Przykład z mówiącym tygrysem miał dotyczyć właśnie takiej sytuacji: to nie jest już dzikie zwierzę, które zasmakowało w mięsie człowieka, tylko całkiem inteligentna istota (w przeciwnym razie nie byłoby wielkiego dylematu). I chodziło mi o to, żeby pokazać, że w repertuarze rozterek moralnych jest również ten drugi biegun: komu dać się zjeść.