Olga Drenda - Duchologia polska. Rzeczy i ludzie w czasach transformacji
(Karakter, 2016)



Powstało już wiele książek opisujących życie codzienne czy popkulturę PRL-u, np. w latach 60. czy 70. Natomiast mało jest dzieł opisujących zdarzenia dziejące się na etapie przejścia z okresu komunistycznego w kapitalistyczny, między drugą połową lat 80. a 90. XX wieku. Duchologia jest jedną z pierwszych książek opisujących kulturę i styl życia okresu transformacji. Olga Drenda w kolejnych rozdziałach opisuje styl mieszkania Polaków, ich gust muzyczny (jeden z rozdziałów opowiada o disco polo, zwanym w tamtym czasie "muzyką chodnikową"), wczesne reklamy telewizyjne (autorka opisuje m.in. legendarną, niezamierzenie psychodeliczną reklamę Prusakolepu), a także mody i zjawiska zapożyczone z zachodu, takie jak yoga i wschodnie sztuki medytacji lub bioenergoterapia (Kaszpirowski!). Bardzo ciekawa kapsuła czasu dla ludzi, którzy wychowali się w późnych latach 80. lub latach 90., albo po prostu takich, którzy chcą poznać klimaty i ogólne trendy tamtego okresu w historii Polski.

Filip Springer - Miasto Archipelag. Polska mniejszych miast
(Karakter, 2016)



Reporter i fotograf Filip Springer zbiera w tej ksiażce potrety dawnych stolic województw, jeszcze z czasów PRL, kiedy to istniało 49 województw (od 1975 do 1998). W tym okresie ówczesne miasta wojewódzkie często urastały do rangi arcyważnych ośrodków z racji bycia stolicami nowych jednostek administracyjnych. Po roku 1999 wiele z tych miast straciło na znaczeniu, znajdując się często na uboczu. Springer w kolejnych rozdziałach opisuje kolejne miasta, a także przyczyny ich upadku (a niekiedy także rozkwitu): utrata znaczenia, zamknięcie najważniejszego ośrodka przemysłu w mieście lub zwiększenie bezrobocia. Czasami okazuje się, że przyczyną biedy danego regionu jest podejście reszty Polski do danej okolicy - w jednym z rozdziałów autor opisuje przypadek start-upu z Suwałk, o którym nie chciano słyszeć w Warszawie (kiedy usłyszeli, że to Suwałki), a który został gorąco przyjęty w Stanach Zjednoczonych (bo co to za różnica, jakieś Suwałki czy jakaś Warszawa?). Za pomocą tej książki Springer nieco odsłania nam coś o nas samych i o naszych głupawych kompleksach. Ale też i o możliwościach.